Wel of geen ondertekenaar van de Green Deal voor de zorg, iedereen is ondertussen bezig grip te krijgen op het begrip duurzaamheid. Om extra regelgeving steeds een stapje voor te zijn, is het daarbij zaak om te handelen en verantwoordelijkheid te nemen. Anders wordt dit namelijk niet dóór u, maar vóór u bepaald. Met name voor het zorgvastgoed ligt hier een risico. Hiervoor is de Routekaart Duurzaam Zorgvastgoed een algemeen geaccepteerde methode.
De Routekaart Duurzaam Zorgvastgoed is onderdeel van een groter plaatje, namelijk het integrale duurzaamheidsplan van een zorgorganisatie met een overkoepelende duurzaamheidsambitie. Niet alleen voor het zorgvastgoed wordt duurzaamheid steeds belangrijk, voor de gehele organisatie is milieu-impact een prestatie indicator geworden. Om dit integraal en overzichtelijk aan te pakken, zijn er voor de zorg drie niveaus onderscheiden:
- omgeving
- gebouw
- gebruik
Hieronder lichten we deze niveaus verder toe.
Niveau 1 – Omgeving
Op omgevingsniveau is het zaak naar de regelgeving en mogelijkheden in de omgeving te kijken, bijvoorbeeld:
- Wat zijn de aanknopingspunten voor circulaire concepten in de wijk, zoals donorgebouwen/-materialen en/of andere circulaire dienstverlening?
- Wanneer wordt de wijk gasloos en is stadswarmte mogelijk?
- Welke (duurzame) toekomstplannen liggen bij de gemeente of collega-zorgaanbieders?
Deze omgevingsfactoren worden meegenomen als basisinformatie voor de Routekaart Duurzaam Zorgvastgoed. Niveau 1 heeft enerzijds te maken met het bijhouden van landelijke en regionale duurzame en circulaire ontwikkelingen. Anderzijds kan hier ook direct op ingespeeld worden door een duurzaam conceptontwikkelingstraject of business case voor nieuwbouw op te stellen. De financiële gevolgen hiervan worden daarbij berekend in een Total Cost of Ownership berekening.
Niveau 2 – Gebouw
De Routekaart Duurzaam Zorgvastgoed is dé methode om op gebouwniveau aan te geven welke duurzaamheidsmaatregelen worden uitgevoerd en waarom. Hierin worden keuzes gemaakt hoe het gebouwgebonden energieverbruik (en dus de CO2-uitstoot) verlaagd wordt voor welke gebouwen en wat voor invloed dit heeft op de totale CO2-footprint van uw organisatie. Zo kunt u ervoor kiezen om het ene gebouw wel te verduurzamen en het andere gebouw juist niet, of bijvoorbeeld gebouw A extra te isoleren en zonnepanelen te plaatsen bij gebouw B.
Essentieel hierbij is de koppeling met het strategisch vastgoedplan, zodat de levensduur van de panden vergeleken wordt met de terugverdientijden van de duurzaamheidsinvesteringen. Daarnaast is een directe koppeling met het meerjarenonderhoudsplan belangrijk, zodat maatregelen zoveel mogelijk op natuurlijk vervangmomenten worden ingepland. Een Routekaart Duurzaam Zorgvastgoed is daarmee een onderdeel van zowel een strategisch vastgoedplan als een meerjarenonderhoudsplan. De routekaart bestaat uit de volgende onderdelen:
Niveau 3 – Gebruik
Waar de Routekaart Duurzaam Zorgvastgoed gaat over het gebouwgebonden energieverbruik (verwarming, koeling, ventilatie, verlichting etc. van de gebouwen), gaat het bij het onderdeel ‘gebruik’ juist over het gebruikersgebonden energieverbruik (wasmachines, kookapparatuur, vervoer etc.). Daarnaast hebben ook nog andere gebruiksgebonden aspecten impact op de CO2-footprint van een zorgorganisatie, zoals inkoopbeleid en gedrag. Al dit gebruiksgebonden energieverbruik is verantwoordelijk voor bijna de helft van de gemiddelde CO2-footprint van een zorgorganisatie.
In het artikel van collega Bart Noordhof is dit derde niveau met bijbehorende ‘Routekaart Duurzaam Gebruik’ uitgebreid beschreven. Hierbij wordt ook de Milieuthermometer Zorg benoemd als genormeerde bewijslast methode. Het inkoopbeleid, de inrichting van de facilitaire dienstverlening en het gedrag van gebouwgebruikers zijn essentiële elementen in het onderdeel ‘gebruik’.
Samenvattend
Om gevolgen van duurzaamheidsverplichtingen en -maatregelen voor uw zorgvastgoed in kaart te brengen, is de Routekaart Duurzaam Zorgvastgoed een onmisbare schakel. Aansluitend op het strategisch vastgoedplan en meerjarenonderhoudsplan worden totale duurzaamheidsinvesteringen, besparingen en CO2-reducties op portefeuilleniveau berekend. Om de Routekaart Duurzaam Zorgvastgoed vervolgens in een groter geheel te zien, is het goed om ook stil te staan bij de andere duurzaamheidsniveaus (omgeving en gebruik) in een integraal duurzaamheidsplan.
Zie het verduurzamen van uw zorgvastgoed dan ook niet als los onderdeel binnen uw organisatie, maar betrek dit onderwerp bij strategische beslissingen, van omgevingsniveau tot gebruikersniveau. Alleen dan komt u tot een integraal duurzaamheidsplan en een Routekaart Duurzaam Zorgvastgoed waarbij er dóór u wordt bepaald en niet vóór u!